فوتوريفرکتيو کراتکتومي (پی آر کی) چيست؟
فوتوريفرکتيو کراتکتومي يا PRK نوعي جراحي ليزري است که براي اصلاح عيوب انکساري در افراد نزديک بين، دوربين و آستيگمات استفاده مي شود. در اين عمل براي شکل دهي قرنيه و اصلاح عيب انکساري، مشابه ليزيک از ليزر اگزايمر استفاده مي شود؛ اما بر خلاف ليزيک نياري به استفاده از دستگاه ميکروکراتوم و برداشتن لايه اي از قزنيه نيست؛ بلکه براي اصلاح بينايي سطح قرنيه (پس از تراشدن سلولهاي سطحي يا اپيتليوم) مستقيما ليزر مي شود. PRK در افرادي که قرنيه نازک و يا اختلالات قرنيه اي خاص ديگري دارند، مناسب تر است. همچنينPRK در افراد ارتشي، ورزشکاران بخصوص رزمي کاران و يکسري مشاغل ديگر مناسب تر است. PRK در سال 1995 براي اصلاح نزديک بيني و در سال 1998 براي اصلاح دوربيني مورد تائيد FDA (انجمن غذا و داروي امريکا) قرار گرفت و بسيار کم خطر است. از آنجاييکه در اين عمل فلپ (لايه) برداشته نمي شود، عوارض در مربوط به فلپ وجود ندارد. در PRK با برداشتن بافت از مرکز قرنيه، شيب انحناي آن کمتر شده و نزديک بيني اصلاح مي شود. براي اصلاح دوربيني، با برداشت بافت از قسمت هاي محيطي قرنيه، شيب انحناي مرکزي آن بيشتر شده و دور بيني اصلاح مي شود. براي اصلاح آستيگماتيسم، قرنيه طوري تراش داده مي شود که به شکل کروي درآيد.
تکنيک عمل ليزر PRK
قسمت اعظم مراحل عمل ليزر PRK شبيه عمل LASIK است؛ اما تفاوت عمده در اين است که در ليزيک پس از برداشتن لايه اي از قرنيه (فلپ)، با ليزر مقداري بافت از قسمت مياني ضخامت قرنيه تراشيده مي شود ولي در ليزر PRK ، انرژي ليزر بر سطح قرنيه اعمال مي شود.
قبل از عمل، معاينه کامل پزشکي و چشمي انجام مي شود. انکسار سنجي دقيقي براي تعيين نمره چشم انجام مي شود. براي اندازه گيري دقيقتر از قطره هاي چشمي نيز استفاده مي شود. نقشه اپتيکي خاصي بنام “توپوگرافي” يا “ارب اسکن” نيز جهت ارزيابي وضعيت اپتيکي قرنيه بايد تهيه شود. ضخامت قرنيه نيز با روشي بنام “پاکي متري” اندازه گيري مي شود.
در هنگام عمل جراحي، با ماده ضد عفوني کننده (بتادين) پلکها و دور چشم ها ضد عفوني مي شوند. تکنسين اتاق عمل چند بار در چشمتان قطره هاي بي حسي و آنتي بيوتيک مي ريزد طوري که در حين عمل احساس درد و ناراحتي نخواهيد داشت. سپس روي تخت عمل دراز مي کشيد و ميکروسکوپ عمل روبروي صورتتان قرار مي گيرد .
وسيله مخصوصي به نام “اسپکولوم” به آرامي در چشمتان گذاشته مي شود تا پلکهايتان را از هم باز نگه دارد؛ طوري که شما نمي توانيد پلک بزنيد ولي مي توانيد چشمتان را حرکت دهيد. چشم با سرم شستشو داده مي شود. لايه سلولهاي محافظ سطحي قرنيه برداشته مي شود. چون قطره بي حسي در چشمتان ريخته شده، احساس ناراحتي نخواهيد داشت ولي احساس فشار مختصري در اطراف چشم ها خواهيد داشت. جراح از شما مي خواهد که به نور کوچک قرمز رنگ چشمک زن داخل ميکروسکوپ خيره شويد. سعي کنيد که مرتبا به نور نگاه کنيد؛ ولي اگر در تمام طول عمل نتوانستيد مرتبا به نور خيره شويد، نگران نباشيد؛ زيرا اکثر دستگاههاي ليزر امروزي مجهز به رادار مي باشند و حرکات چشم شما را تعقيب مي کنند. جراح با استفاده از “ليزر اگزايمر” نزديک بيني، دور بيني و يا آستيگماتيسم شما را اصلاح مي کند. دستگاه ليزر اگزايمر با برنامه محاسبه شده بر اساس اندازه گيري هاي قبل از عمل، دسته امواج نور ليزر را به نقاط مشخص قرنيه مي تاباند تا عيب انکساري چشم شما با دقت تصحيح شود. جراح شما بر دستگاه ليزر کنترل کامل دارد و موقعيت اشعه ليزر در روي قرنيه را تحت نظارت دارد. همچنين، رادار ستگاه حرکات چشم را تعقيب مي کند. بسته به شماره چشم، زمان ليزر در هر چشم معمولا 1-2 دقيقه طول مي کشد. سپس لنز تماسي نرم پانسمان کننده اي روي قرنيه گذاشته مي شود تا ترميم لايه سطح قرنيه تسريع شود. در پايان، اسپکولوم از چشم خارج مي شود و تکنسين اتاق عمل يک قطره آنتي بيوتيک ديگر در هر چشم شما مي ريزد.
معمولا کيف کوچکي حاوي چند قطره و قرص مسکن و آرام بخش و يک عدد عينک آفتابي و بروشور دستورات پس از عمل به شما داده مي شود. به دستورات پزشکتان بدقت گوش کنيد. لازم است فرد ديگري شما را تا منزل همراهي کند. چند ساعتي پس از عمل چشمتان درد و سوزش خواهد داشت. يک عدد قرص مسکن و يک عدد قرص آرامبخش ميل کرده و استراحت کنيد. قطره ها را طبق دستور پزشکتان مصرف کنيد. روز بعد جهت معاينه و کنترل به پزشک مراجعه کنيد.چند روز اول پس از عمل ممکن است احساس جسم خارجي در چشم داشته باشيد که طبيعي است. پس از گذشت يک روز از عمل بينايي شما بهبود قابل توجهي خواهد داست اما براي رسيدن به ديد نهايي چند هفته زمان لازم است؛ بنابراين تا ترميم محل عمل و کامل شدن بيناييتان بايد مدتي صبر کنيد. اوايل پش از عمل ممکن است چشمتان به نور حساس باشد و يا نور چراغ ها در شب پخش باشد که اين وضع به تدريج بهتر ميشود. لذا در طي چند هفته اول پس از عمل در محيط بيرون از منزل از عينک آفتابي استفاده کنيد.
چه کساني داوطلب مناسب PRK هستند؟
در ايالات متحده PRK براي درمان ميوپي از 1- تا 7- ديوپتر تأييد شده است. امروزه با توجه به عوارض کم PRK اکثر چشم پزشکان گرايش مجددي به اين عمل پيدا کرده اند؛ به طوريکه در شرايط مساوي عمل PRK را ترجيح مي دهند. در افرادي که ضخامت قرنيه کم است، افراد ورزشکار و ارتشي ها PRK مناسب تر است.
مزاياي عمل PRK
- براي نزديک بيني، دور بيني و آستيگماتيسم کم تا متوسط مناسب تر است.
- طول زمان عمل نسبت به ليزيك كوتاه تر است.
- عوارض مربوط به ايجاد فلاپ، نظير: بروز التهاب هاي عمقي قرنيه (DLK) ، چين و چروک فلپ، جدا شدن کامل فلپ، برش ناقص فلپ و … وجود ندارد.
- به ميكروكراتوم و تكنولوژي مربوطه نياز ندارد.
- در قرنيه هاي نازك قابل انجام است
- در افراد ارتشي و ورزشکاران مناسب تر است.
معايب عمل PRK:
- درد و ناراحتی بعد از عمل بیشتر و طولانی تر است.
- زمان بهبودی و مدت زمان نیاز به مصرف دارو طولانی تر است.
- در شماره های بالا احتمال کدورت قرنیه بیشتر است.
